Met Pinksteren naar het ABK-huis

Door: Sjoerd Kemeling.

Het oude ABK-huis

Dat is een langjarige traditie binnen onze vereniging.
Dan gaan we bijna automatisch naar Hall bij Eerbeek. Sinds 1951 bezit het Nivon daar een oude villa (het ABK-huis) met een prachtig kampeerterrein (Het Hallse Hull).
Maar in de jaren dertig van de vorige eeuw kon je ook al met de pinksterdagen naar het ABK-huis.
In een krant uit 1939 valt te lezen “…….. in het ABK-huis (zijn) twintig plaatsen gereserveerd. Nu reeds hebben twaalf deelnemers zich opgegeven.” deelnemers zouden zich o.m. verzamelen op het Janskerkhof in Utrecht en met de fiets naar Bennekom vertrekken. Bennekom ??. Ja, want daar was in 1932 het eerste ABK-huis gebouwd. Bijna geheel uit hout opgetrokken, volgens tekening van “partijgenoot” Jansen uit Arnhem. In zijn timmerfabriek werden ook de voorbereidende werkzaamheden gedaan. Zo bleef het geld tenminste binnen de eigen zuil.

Smalle beurs

ABK conversatiezaal 1932 met portret van ABK

Dat ABK-huis was het tweede natuurvriendenhuis*) in Nederland . Het streven was een net van natuurvriendenhuizen over het land te leggen, waardoor “ons land in waarheid voor de vacantieganger met de smalle beurs ontsloten zal zijn.
Het gebouw zou beheerd worden door de ABK-stichting. Die stichting had als streven een aantal natuurvriendenhuizen in Gelderland te stichten. Een jaar later zou deze organisatie opgaan in de nog steeds bestaande Stichting Natuurvriendenhuizen.
Het nieuwe natuurvriendenhuis was te vinden vlak bij de plek waar nu De Bosbeek staat.  Drie hectare  bos en heide, een prachtige plek. De gelden voor de bouw en de inrichting werden bijeengebracht door de Arnhemse sociaal-democratie.
Het was een eenvoudig huis. “Ook hier is de eenvoud het kenmerk van het ware vacantiegenot, dat de arbeider zich veroverd heeft…….Zoo wil het de wet van den waren natuurminnaar en zoo is het goed.”
Toiletten en keuken waren buiten het gebouw geplaatst op een betonvloer. Het hoofdgebouw, roodbruin en groen geschilderd, kende een eet- en conversatiezaal en twee grote en kleine slaapzalen, “waarin totaal zestig bezoekers op houten kribben, die van strozakken zijn voorzien, een slaapplaats kunnen vinden.”
Ook was er een aparte ruimte voor de vaste beheerder, Dick van Renkum.
Het nieuwe bezit werd op 17 april 1932 geopend. Niet door naamgever, A.B. Kleerekoper. Dat was hem fysiek niet mogelijk, maar door zijn zoon.
Het scheelde niet veel of het gebouw had een maand later al weer afgebroken moeten worden. B en W van de gemeente Ede hadden ontdekt dat de bouwvergunning ontbrak.

Gewilde bestemming

Tot de oorlog was het nieuwe huis een gewilde bestemming voor de natuurvrienden.
Na de Duitse inval werden alle natuurvriendenhuizen genaast en ondergebracht bij Vreugde en Arbeid, die er o.m. kampen voor NSB-kinderen organiseerde.
Toen heette het al geen ABK-huis meer, maar De Brummel. Een huis, genoemd naar een socialistische voorman, kon natuurlijk niet meer.
Tot 1943 werd het als zodanig gebruikt. Aan het eind van de oorlog sloopten de Duitsers het gebouw en vervoerden het hout naar Duitsland om daar voor iets anders te worden gebruikt.
Na de oorlog was het terrein,  nog steeds prachtig gelegen, tot midden jaren vijftig kampeerterrein. In 1957/58 verwierf de Stichting Natuurvriendenhuizen en Kampeerterreinen de grote en de kleine Bosbeek, ruim veertig jaar geleden vervangen door het huidige natuurvriendenhuis.
Asser Benjamin Kleerekoper wordt vanaf 1954 dus geëerd in Eerbeek**).

*) Het eerste was Krikkenhaar.
**) Het huidige ABK-huis bestond al als gebouw en is aangekocht door de Natuurvrienden.

Bronnen: Het Volk van 9 april 1932; Utrechts Volksblad van 15 mei 1939