De Nivon cultuurreeks “Cultuur, crisis & vernieuwing” werd in de jaren 90 onder eindredactie van Henk Michielse en Hans Vertegaal uitgegeven. Actuele onderwerpen geschreven door mensen die er toe deden. De boekjes zijn mooi verzorgd. Een enkele met illustraties van Joost Swarte. Daarmee staat deze serie in een traditie binnen onze vereniging. Want al in 1927 t/m 1930 gaf het Instituut voor Arbeidersontwikkeling” (IvAO, voor 1960 de naam van het Nivon) een fraai vormgegeven serie boekjes uit onder de verzamelnaam “De Wilde Roos” met als ondertitel “Een bonte rij kleine geschriften onder leiding van Koos Vorrink”. Klein waren ze, maar fijn. Het omslagontwerp was van Fré Cohen. Zij gaf  destijds vorm aan tal van uitgaven van de sociaaldemocratische arbeidersbeweging en voorzag ze vaak van illustraties. Koos Vorrink vond het belangrijk dat drukwerk er goed uitzag. Ook arbeiders verdienden mooie boeken en brochures. Daar was niet iedereen het mee eens. Werkhoven, die vanuit de SDAP zitting had in het bestuur van het IvAO, hield nauwlettend toezicht op de gang van zaken bij het Instituut, Hij maakte met instemming van voorzitter Stenhuis, bezwaar tegen dat kostbare drukwerk. “Cyclostyleren”- stencilen of andere goedkope vormen van reproductie – vonden zij voor het IVAO goed genoeg, maar Vorrink kreeg zijn zin.

Een bonte rij geschriften was het. A.M. de Jong schreef het eerste deeltje: “De arbeider en het boek” Kees de Boer behandelde de coöperatie. Er was een boekje over de vakbeweging. Eén van de eerste publicaties binnen onze vereniging over het belang van de natuur was van de hand van Henk van Laar. Carry Pothuis-Smit, een van de oprichtsters van de  Sociaal-Democratische Vrouwenclub en  redacteur van De Proletarische Vrouw belichtte de positie van de vrouw in het maatschappelijk leven. Eerdergenoemde Werkhoven schreef onder de titel “Hoe het groeide” zelfs twee deeltjes. Zijn onderwerp behandelde ontstaan en groei van de Sociaal Democratische Arbeiderspartij in Nederland. Stiekem moet Werkhoven toch wel trots geweest zijn op het feit dat zijn schrijfsels zo fraai waren vormgegeven. De Wilde Roos omvatte elf deeltjes. De Werkgroep Nivon Historie verwierf ze allemaal.

Koos Vorrink was tevreden over de inhoud van de boekjes, maar niet over hetgeen er mee werd gedaan in de afdelingen. Hij riep meerdere malen op om lokale gespreksgroepen te vormen en de onderwerpen met elkaar te bespreken. Lang niet alle afdelingen voldeden aan dat ‘verzoek’. De afdeling Winterswijk gaf er echter wel gehoor aan. Onder leiding van Aron van Dam, de plaatselijke voorman van de SDAP,  spraken Instituutsleden op een aantal bijeenkomsten met elkaar over diverse onderwerpen. Ze deden dat in een ruimte van Coöperatie de Dageraad. De familie Van Dam was actief; zoon Max ontwierp het vaandel voor de vers opgerichte IvAO-afdeling.

De Wilde Roos kreeg in 2017 een nieuw leven. Onder die titel verschijnen nu de Koos Vorrinklezingen die jaarlijks op 1 mei worden gehouden, heel toepasselijk, in het Koos Vorrinkhuis in Lage Vuursche. De organisatie staat niet kritiekloos tegenover Koos Vorrink, integendeel, maar het lijkt een goede vorm om de discussie binnen het Nivon te voeden. De boekjes zijn ook een eerbetoon aan Fré Cohen. Ze dragen haar omslagontwerp van ruim negentig jaar geleden. De inhoud is actueel. Oud PvdA-minister Jan Pronk sprak in 2017 over nieuwe linkse politiek onder de titel “Een linkse gezindheid”. Een jaar later ging de bijdrage van Kathalijne Buitenweg (GroenLinks) over hoe linkse poltiek de toekomst vorm geeft. In deel drie wordt de 2019 lezing “Groen is het nieuwe rood” van Merijn Oudenampsen (UvA) gepubliceerd. Stuk voor stuk onderwerpen die zich lenen om de heroriëntering van het Nivon verder te helpen. De Wilde Roos zet aan tot verdieping en tot discussie.

En Koos Vorrink? Koos ziet, in de vorm van zijn borstbeeld, vanuit de tuin van het naar hem genoemde natuurvriendenhuis toe op een vruchtbare discussie.

Deze tekst werd geschreven door Sjoerd Kemeling die samen met Dannie Brus de redactie vormt van de hernieuwde serie De Wilde Roos.

Noot: De genoemde boekjes (oorspronkelijke en hernieuwde serie) zijn te vinden in de boekenlijst onder nr 385 t/m 395, 0120 en 355.