Door: Sjoerd Kemeling.

“Wanneer wij door de rustieke veranda naar binnen gaan, komen wij  in een eenvoudig maar gezellig ingericht lokaaltje, waarachter aan weerszijden zich een keuken en een bijkeuken bevinden, terwijl een trap naar de vliering voert. Den Broam is dus geen Natuurvriendenhuis met grote slaapzalen maar beoogt uitsluitend een kampcentrum te zijn…”

Den Broam in Buurse is een van de oudste Natuurvriendenhuizen in Nederland. Het stamt uit 1931. Het eerste, Krikkenhaar in Bornerbroek, werd geopend in 1928. Nog gesticht door de Nederlands Arbeiders Reisvereniging (NARV.). Een jaar later zou de NARV samengaan met het Instituut voor Arbeidersontwikkeling (IvAO), tot 1960 de naam van het Nivon.

Het is niet toevallig dat beide huizen in Twente liggen. Er bestonden grote afdelingen van de NARV in Enschede en Hengelo. De NARV vormde de Nederlandse sectie van de Internationale Natuurvrienden. Door het samengaan met het Instituut werd het Natuurvriendenwerk een belangrijk werkterrein. Voor een klein meerbedrag waren Instituutsleden ook lid van de Natuurvrienden. Tot 1938 bleef De Natuurvrienden  een vrijwel zelfstandig geheel binnen het Instituut. De Natuurvrienden in Twente gingen prat op het feit dat ze uit de NARV voortkwamen.

Ze koesterden hun zelfstandigheid en bleven ook dezelfde activiteiten ondernemen. Al vanaf het einde van de jaren twintig kampeerde een groepje jonge leden van de NARV in Buurse. De behoefte aan een eigen terrein met daarop een gebouwtje groeide. Het oog viel op een “mooi beboscht plekje bij de Braambrug aan de Buursche Beek”. Er kwamen acties om aan geld te komen. Dankzij de inzet en de vrijwillige medewerking van velen werd het terrein gehuurd en de kamphut gerealiseerd.

Mandolineclub PALVU (Proletariërs  Aller Landen Verenigt U) luidde de openingsplechtigheid in met de Internationale.

Afdelingsvoorzitter Piet Luiten was vol lof over de inzet van “een schaar van onvermoeide werkers”.

Het was druk, erg druk, bij de opening van Den Broam op donderdag 14 mei 1931(Hemelvaartsdag). Niet alleen uit Enschede maar ook uit andere plaatsen waren Natuurvrienden naar Buurse gekomen. Zelfs uit het Duitse Iserlohn kwam een afvaardiging.

De woorden van de 65jarige Tijhof, voortrekker van de Twentse Textielarbeiders en SDAP raadslid, maakten veel indruk. “Hij herinnerde aan vroeger tijden, toen de arbeiders in Twente tot de meest geknechten  van het land behoorden en zij zich in den weinigen vrijen tijd, die hun na veelal ongebreidelden werktijd restte, maar al te vaak aan drank te buiten gingen.” Hij roemde de jongere generatie met het stichten van deze kamphut voor de naar “frissche lucht en gezonde ontspanning verlangende arbeidersbevolking.” Ook benadrukte hij het grote culturele belang van de Natuurvrienden-afdeling van het Instituut . Tijhof zag het als “een der wegen om te komen tot volle ontplooiing van den mensch.”

De kamphut was niet groot en diende vooral als dagverblijf voor de kampeerders. Er kon maar een beperkt aantal mensen overnachten en dan nog op een bed van stro. Wassen kon buiten aan de pomp.

Als snel bleek het gebouwtje te klein en in 1934 werd het verbouwd tot een volwaardig Natuurvriendenhuis.

De Natuurvrienden uit Enschede konden er op 5 mei 1935 hun 10-jarig bestaan vieren.  Niet als afdeling van het IvAO maar als  afdeling van de NARV , want opgericht op 28 april 1925.

Op een oude ansichtkaart van Kampeerhuis “Den Broam” zien we de fraaie veranda  De kaart blijkt een uitgave van Tour. Ver. De Natuurvrienden, groep Enschede. Aan de gevel hangt een vlag. Daarop het internationale natuurvrienden-symbool en de tekst “Touristenvereeniging De Natuurvrienden”. Dan niet de afkorting van het Instituut (IvAO) waar die Natuurvrienden onderdeel van waren, maar lekker eigenwijs en trots NARV.

Bronnen: Tubantia, Het Volk,  website van Den Broam.