door Rob Limper
Uithoorn, 24 februari 2020

Salvador Allende won met de Unidad Popular (UP) op 4 september 1970 de verkiezingen met 36,3 %. Geen van de kandidaten kreeg een absolute meerderheid, waardoor het congres de president moest aanwijzen. Dat gebeurde op 24 oktober 1970. Allende werd president.

Op 11 september 1973 pleegde de rechtse generaal Augusto Pinochet met steun van de Verenigde Staten een militaire staatsgreep. Allende pleegde zelfmoord.

De staatsgreep veroorzaakte de vlucht van linkse politici en aanhangers van de UP naar Europa. Ook in Nederland vonden zij onderdak. Zij vormden onder meer het Instituut voor Nieuw Chili onder leiding van de gevluchte minister van mijnbouw Jorge Arrate. Het instituut kreeg door PvdA-burgemeester André van der Louw onderdak in Rotterdam en bereidde permanent de terugkeer van een democratische maatschappij voor door een blauwdruk blijvend te actualiseren.

De klassieke Rode Familie – PvdA, VARA, NVV, Evert Vermeer Stichting, NIVON – stelde de 1 mei-viering 1972 in het kader van steun aan de regering Allende onder het motto ‘Yo trabajo por Chile’. Er werden contacten gelegd met de Chilenen. Op de bijeenkomsten werd stil gestaan bij ontwikkelingen in Chili. Geld werd ingezameld.

Het NIVON-gewest Gelderland organiseerde enkele jaren later in de Bosbeek een Chili-weekend. Voorzitter Gerard Kluin was daarvan de drijvende kracht. De Chileense muziekgroep Lautaro trad op. Er werd geld ingezameld ter ondersteuning van gaarkeukens, waar kinderen één warme maaltijd per dag konden krijgen. De gaarkeukens vormden een plek waar het verzet in Chili onbedreigd elkaar kon ontmoeten. Humanitaire activiteiten, zeker die van kerken, werden door Pinochet niet verboden.

Het centraal bureau nam het Gelderse initiatief over waardoor in vele afdelingen en gewesten activiteiten voor Chili werden georganiseerd. Lautaro trad vele malen op in NIVON-verband.

Het NIVON werd lid van de Chilibeweging Nederland, gevormd door vertegenwoordigers van het Chili Komitee Nederland (de koepel van lokale Komitees), van de progressieve, politieke partijen, van de Chileense linkse partijen, het CDA en het NVV.

Landelijk werden enkele milieuprojecten bedacht, waarin onderzoek centraal stond. De projecten werden voorzien van officieel ogende documenten, aangemeld bij het ministerie van Buitenlandse Zaken en bij de Nederlandse Ambassade in Santiago. Dat leverde voor enkele vluchtelingen een beschermde terugkeer op, waardoor zij zich konden bewegen in het verzet.

Als dank voor alle inspanningen en financiële steun werd aan het NIVON een muurschildering voor het centraal bureau aangeboden.